Odzież medyczna a przepisy BHP – co musisz wiedzieć?

Wybór i stosowanie odpowiedniej odzieży medycznej to nie tylko kwestia komfortu i estetyki – to także obowiązek wynikający z przepisów prawa pracy i regulacji branżowych. W tym artykule omawiamy, co mówi Kodeks pracy o odzieży ochronnej, jakie normy powinna spełniać odzież medyczna oraz jakie są konsekwencje nieprzestrzegania zasad BHP w tym zakresie.

Obowiązek pracodawcy – co mówi Kodeks pracy?

Zgodnie z art. 237⁶ Kodeksu pracy, pracodawca ma obowiązek zapewnić pracownikowi środki ochrony indywidualnej – w tym odzież i obuwie robocze – zawsze wtedy, gdy istnieje ryzyko narażenia na działanie czynników szkodliwych. W ochronie zdrowia oznacza to jedno: personel medyczny musi być wyposażony w odpowiednią odzież ochronną, adekwatną do stanowiska i zagrożeń występujących w miejscu pracy.

W praktyce oznacza to również, że:

• pracownik nie może być zobowiązany do noszenia własnej odzieży w pracy (chyba że jest to rozwiązanie dobrowolne i nieobciążające),
• pracodawca ponosi koszty zakupu i utrzymania odzieży (w tym prania, konserwacji i wymiany),
• konieczne jest dokumentowanie przekazania odzieży – np. w formie ewidencji umundurowania.

Więcej o kwestii jakości odzieży w kontekście inwestycji przeczytasz w artykule Dlaczego warto inwestować w wysokiej jakości odzież medyczną?.

Odzież robocza a ochronna – jaka jest różnica?

Choć pojęcia „odzież robocza” i „odzież ochronna” bywają stosowane zamiennie, mają różne znaczenie prawne:

• Odzież robocza – chroni produkt lub środowisko pracy przed zanieczyszczeniem przez pracownika (np. uniformy w laboratoriach, scrubsy pielęgniarek).
• Odzież ochronna – chroni pracownika przed czynnikami szkodliwymi, np. zakażeniem, środkami chemicznymi, wysoką temperaturą.

W ochronie zdrowia często stosuje się odzież o podwójnej funkcji – np. fartuchy jednorazowe, które zarówno chronią pacjenta, jak i lekarza. To, jaki typ odzieży należy stosować, zależy od rodzaju stanowiska i poziomu zagrożenia.

Normy i regulacje – co musi spełniać odzież medyczna?

Odzież stosowana w szpitalach i innych placówkach musi spełniać konkretne normy europejskie i krajowe. Oto najważniejsze z nich:

• EN 13795 – norma dotycząca odzieży chirurgicznej i pokryć ochronnych. Określa wymagania dotyczące odporności na przenikanie cieczy i bakterii.
• EN ISO 13688 – ogólne wymagania dla odzieży ochronnej, m.in. w zakresie ergonomii, oznaczeń, zgodności z przeznaczeniem.
• Dyrektywa 93/42/EEC – dotyczy wyrobów medycznych, do których zaliczana jest m.in. odzież zabiegowa.
• Rozporządzenie Ministra Zdrowia z 20.04.2012 r. – nakłada na zakłady opieki zdrowotnej obowiązek utrzymania wysokiego poziomu higieny i organizacji odzieży roboczej oraz ochronnej.

Jak często wymieniać odzież medyczną?

Przepisy nie wskazują jednej, sztywnej częstotliwości – ale wytyczne sanitarno-epidemiologiczne i dobre praktyki branżowe zalecają:

• codzienną wymianę odzieży po każdej zmianie,
• natychmiastową zmianę w przypadku silnego zabrudzenia płynami ustrojowymi,
• pranie w temperaturze min. 60°C z użyciem środków dezynfekujących,
• wyraźne rozdzielenie stref przechowywania odzieży czystej i brudnej.

Nieprzestrzeganie tych zasad może skutkować rozprzestrzenianiem zakażeń szpitalnych oraz karami administracyjnymi podczas kontroli Sanepidu lub PIP.

O czym jeszcze musisz pamiętać?

Przy kompletowaniu odzieży roboczej zgodnej z przepisami, warto zwrócić uwagę na kilka kwestii praktycznych:

1. Rozmiarówka – odzież musi być dopasowana do sylwetki, by nie ograniczać ruchów i nie stwarzać zagrożeń (np. zaczepienie o sprzęt).
2. Materiały – najlepiej wybierać tkaniny odporne na ścieranie, pranie i działanie środków dezynfekcyjnych.
3. Widoczność certyfikatów – odpowiedzialny producent udostępnia deklaracje zgodności i informacje o normach na metce lub w dokumentacji produktu.

Bezpieczeństwo zaczyna się od ubioru

Przestrzeganie przepisów BHP w zakresie odzieży medycznej to nie tylko wymóg prawny – to fundament bezpiecznego i profesjonalnego środowiska pracy. Uniformy spełniające normy, odpowiednio dobrane do stanowiska i regularnie konserwowane, zmniejszają ryzyko zakażeń, poprawiają komfort i wpływają na wizerunek całej placówki. Jeśli zarządzasz personelem medycznym – upewnij się, że to co noszą Twoi pracownicy, jest zgodne z literą prawa i duchem odpowiedzialności.